Theo PGS-TS Trần Như Dương, Phó Viện trưởng viện Vệ sinh Dịch tễ Trung ương, có bốn nguyên nhân chính dẫn đến tử vong sau tiêm chủng đó là do trùng hợp bệnh lý ngẫu nhiên, do sốc phản vệ với vaccine, do chất lượng vaccine không đạt yêu cầu và do thực hành tiêm chủng của cán bộ y tế.

• 10 thực phẩm cấm kỵ khi dùng chung với thuốc
• Thực phẩm nên ăn sau khi dùng kháng sinh
• Lưu ý khi điều trị bệnh dạ dày ở trẻ em nhiễm khuẩn Hp
• Những cách uống thuốc sai lầm sinh bệnh

Theo ông Dương, tất cả các vaccine khi đưa vào tiêm chủng đều phải đảm bảo được tính an toàn và hiệu lực cũng như phải trải qua quá trình kiểm định nghiêm ngặt.

Tuy nhiên, giống như thuốc, không có một loại vaccine nào dù tốt đến đâu có thể đảm bảo an toàn tuyệt đối 100% như mong muốn, bởi vì tiêm vaccine tức là đưa một kháng nguyên lạ vào trong cơ thể.

Thông thường mỗi cá thể phản ứng với vaccine ở các mức độ khác nhau và hầu hết chỉ có các phản ứng nhẹ như sốt, sưng đau tại chỗ tiêm và tự khỏi trong 24h, tuy nhiên một số rất ít cơ thể lại có phản ứng mạnh với vaccine như sốt cao, co giật, quấy khóc kéo dài, tím tái, thậm chí là shock và tử vong.

“Chính vì vậy trong thực tế, nhiều trường hợp tiêm cùng một lô vaccine, thậm chí tiêm cùng một lọ vaccine lại có trẻ có phản ứng rất nghiêm trọng, trong khi tất cả các trẻ khác hoàn toàn bình thường và đó là do phản ứng cá thể cơ địa của từng người với vaccine chứ không phải do chất lượng vaccine” – ông Dương chỉ rõ.

Theo ông Dương, nguyên nhân tử vong thứ nhất do vaccine có thể do trùng hợp ngẫu nhiên với các bệnh lý khác. Đây là nguyên nhân hay gặp nhất bởi theo Tổ chức Y tế thế giới, dị tật bẩm sinh và nhiễm trùng là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong ở trẻ dưới 5 tuổi và mỗi ngày ước tính ở Việt Nam có khoảng 70 trẻ em dưới 1 tuổi bị tử vong mà không rõ nguyên nhân.

“Nếu các dấu hiệu của bệnh chưa được phát hiện tại thời điểm tiêm chủng thì rất dễ có sự trùng hợp giữa thời điểm bệnh tiến triển và tiêm chủng, vì thế các dấu hiệu bất thường và tử vong sau tiêm rất dễ bị quy kết do tiêm chủng” – ông Dương cho biết.

Thứ hai, do phản ứng quá mẫn cá thể đối với vaccine. Một số rất ít người có phản ứng quá mẫn rất mạnh với vaccine dẫn đến sốc phản vệ mà không phải là do chất lượng của vaccine. Những trường hợp sốc nếu không được cấp cứu kịp thời dẫn đến tử vong. Trong một số trường hợp thể sốc tối cấp không hồi phục thì dù được cấp cứu kịp thời vẫn tử vong.

Thứ ba, do chất lượng vaccine không đạt yêu cầu. Nếu do vaccine không đảm bảo chất lượng thì có đặc điểm là các tai biến và tử vong xảy ra hàng loạt. Tuy nhiên nguyên nhân này là vô cùng hiếm gặp vì tất cả các lô vaccine trước khi được cấp phép lưu hành đều phải trải qua quá trình kiểm định nghiêm ngặt.

Thứ tư, do sai sót trong thực hành tiêm chủng. Đây là nguyên nhân do sai sót của cán bộ tiêm chủng gây ra như: bảo quản vaccine không đúng, tiêm sai chỉ định, tiêm sai liều lượng, tiêm sai đường dùng, tiêm nhầm thuốc. Nếu do nguyên nhân này thì tai biến thường chỉ xảy ra ở một điểm tiêm chủng và liên quan đến một số cán bộ nào đó. Hầu hết các sai sót do thực hành tiêm chủng có thể gây tai biến cho trẻ nhưng khó dẫn đến tử vong trừ tiêm nhầm vaccine với một loại thuốc khác.

Bên cạnh đó cũng có những trường hợp tử vong không tìm ra nguyên nhân.

Ông Dương cũng cho rằng mặc dù các phản ứng sau tiêm chủng và một số rất ít trường hợp bị tử vong do tiêm chủng xảy ra là điều khó tránh khỏi nhưng lợi ích to lớn của vaccine đem lại là rất lớn.

Thực tiễn triển khai vaccine ở Việt Nam trong 30 năm qua với khoảng 600 triệu mũi tiêm, tai biến nặng xảy ra sau tiêm vaccine là hạn hữu đã cho thấy tính an toàn của vaccine.

Ông Dương khẳng định trẻ cần phải được tiêm chủng đầy đủ và đúng lịch. Nếu trẻ không được tiêm chủng hoặc tiêm không đầy đủ, tiêm chủng muộn sẽ rất nguy hiểm dẫn đến trẻ có nguy cơ cao bị mắc bệnh trước khi được tiêm chủng do không có miễn dịch bảo vệ.

Theo Báo Phapluatp