Trẻ có dấu hiệu hiếu động thái quá, hay chạy nhảy, khó tập trung,... dù cha mẹ đã nhiều lần nhắc nhở cũng không cải thiện, rất có thể là do hội chứng tăng động giảm chú ý gây ra. Vậy, hội chứng này là gì và cha mẹ xử trí như thế nào khi phát hiện trẻ mắc bệnh?

• Sắp vào mùa viêm não mô cầu, nhóm người già và trẻ em cần chuẩn bị những gì để tránh mắc phải?
• 5 nguyên tắc giúp bảo vệ sức khỏe và an toàn cho trẻ mỗi khi hoạt động ngoài trời
• Mẫu giáo là giai đoạn quan trọng đối với sự phát triển trí não và phát triển các kỹ năng thể chất của trẻ
• Tại sao khám sàng lọc thính lực là bắt buộc đối với trẻ sơ sinh?
• Không chỉ hấp thụ vitamin D và bớt vàng da, trẻ sơ sinh tắm nắng buổi sáng còn sản sinh ra ‘hormone hạnh phúc’

Rối loạn tăng động, giảm chú ý (ADHD) là một dạng bệnh mãn tính về não bộ và hành vi, có thể gây ảnh hưởng đến hàng triệu trẻ em và thường tiếp diễn cho đến tuổi trưởng thành. Bệnh thường diễn ra phổ biến ở nhóm trẻ từ 2 - 5 tuổi. Do ở nhóm tuổi này, não bộ và tế bào thần kinh của trẻ vẫn chưa hoàn thiện, nên sẽ dễ bị ảnh hưởng nếu có bất kỳ tác động nào, từ đó hình thành thành nên bệnh.

Nói về nguyên nhân gây bệnh, thì thực tế cho đến hiện tại, các nhà khoa học vẫn chưa có đủ thông tin để kết luận. Tuy nhiên, họ tin rằng tình trạng rối loạn này có nguy cơ xảy ra cao hơn ở những trẻ:

- Thuộc gia đình có người từng bị ADHD (yếu tố di truyền)

- Môi trường sống ô nhiễm, độc hại

- Trẻ sinh non, thiếu tháng

- Trẻ bị chấn thương vùng đầu

- Có mẹ thường sử dụng chất kích thích, lạm dụng bia rượu khi mang thai

Ngoài ra, tỷ lệ trẻ rối loạn tăng động giảm chú ý đang ngày càng gia tăng, nên các nhà khoa học đã tiến hành nhiều nghiên cứu và phát hiện ra rằng, các thiết bị công nghệ điện tử (tivi, điện thoại,... ) cũng là một yếu tố gây nên rối loạn tăng động giảm chú ý ở trẻ. Trẻ được tiếp xúc với những thiết bị điện tử càng sớm với tần suất dày đặc, thì nguy cơ mắc bệnh càng cao.

Hậu quả mà bệnh gây ra cho trẻ sẽ là: khó duy trì khả năng tập trung, chậm nói, không chú ý xung quanh, hiếu động quá mức và có các hành vi bốc đồng. Mắc phải các tình trạng này có thể khiến trẻ đối mặt với nhiều rắc rối, khó khăn trong đời sống, mối quan hệ hay trong học tập.

Thực tế thì các triệu chứng của bệnh giảm dần theo tuổi tác, nếu có sự can thiệp từ sớm thì trẻ sẽ khỏi khoảng 75% khi trưởng thành. Tuy nhiên, một số người sẽ không vượt qua được mà chỉ giảm nhẹ được các triệu chứng bệnh.

Hội chứng rối loạn tăng động giảm chú ý không thể được chữa khỏi hoàn toàn nhưng việc phát hiện và điều trị sớm sẽ giúp giảm các triệu chứng bệnh, cải thiện sức khỏe và lối sống của trẻ (Ảnh: Internet)

Dấu hiệu nhận biết hội chứng rối loạn tăng động giảm chú ý

Để nhận diện trẻ tăng động, giảm chú ý, cha mẹ cần theo dõi những biểu hiện lạ của trẻ thường xuyên. Đôi khi, việc trẻ nghịch ngợm hay la hét chỉ đơn thuần là do trẻ hiếu động. Tuy nhiên, nếu thấy trẻ liên tục lặp lại các dấu hiệu này, 90% là trẻ thực sự mắc bệnh, lúc này cha mẹ nên cho con đi khám để được can thiệp từ sớm, tránh để bệnh nặng hơn. Các dấu hiệu ấy bao gồm:

1. Tăng động: ý chỉ việc trẻ em có thể gặp khó khăn khi bị bắt ngồi yên. Trẻ tăng động sẽ có những biểu hiện gồm:

- Thường xuyên bồn chồn tay chân, di chuyển liên tục

- Tự ý rời khỏi vị trí của mình

- Thường xuyên chạy hoặc leo trèo quá mức khi hoạt động - kể cả ở những nơi không cho phép

- Gặp khó khăn trong việc giữ yên lặng

- Nói nhiều, hay buột miệng trả lời mà không chờ hết câu hỏi

- Khó khăn trong việc chờ đợi nên thường làm gián đoạn hoặc xen ngang vào người khác.

2. Giảm chú ý: trẻ không thể tập trung, chú ý vào những gì mà người lớn/ thầy cô hay cha mẹ đang nói, thường tỏ ra lơ mơ, không kịp nắm bắt lời giảng hoặc những yêu cầu của bài tập. Bên cạnh đó, trẻ không thích tham gia trò chơi cần duy trì sự tập trung chú ý, dễ bị phân tâm bởi môi trường xung quanh, quên đi công việc đang làm. Trẻ cũng có thể làm thất lạc đồ chơi và đồ dùng học tập.

3. Hay hấp tấp, bốc đồng: trẻ có các hành động vội vàng có khả năng dẫn đến kết quả tiêu cực. Ví dụ, trẻ có thể đột ngột chạy qua đường mà không quan sát.

4. Chậm phát triển: khi trẻ bị tăng động giảm chú ý trong một thời gian dài mà khộng được phát hiện và điều trị sớm, sẽ có những biểu hiện rối loạn ngôn ngữ, chậm nói, nói ngọng, khả năng hiểu - phản xạ - tư duy và diễn đạt kém.

Trẻ cũng có thể nhạy cảm quá mức với ánh sáng, âm thanh, tiếng động, rối loạn giấc ngủ, mất ngủ, khó ngủ, mộng mị, tỉnh giấc giữa đêm (Ảnh: Internet)

Cần xử trí với trẻ bị rối loạn tăng động, giảm chú ý như thế nào?

Khi nghi ngờ trẻ có dấu hiệu tăng động giảm chú ý, phụ huynh cần đưa trẻ đi khám chuyên khoa tâm thần kinh để được đánh giá, chẩn đoán chuyên sâu. Trẻ cũng sẽ được thực hiện một số trắc nghiệm tâm lý nhằm tránh sai lầm trong chẩn đoán. Sau đó sẽ đưa ra hướng xử trí phù hợp với trẻ, nhưng thông thường sẽ thực hiện các biện pháp sau đây:

1. Thay đổi hành vi: phụ huynh có thể phối hợp với giáo viên nhà trường tác động để điều chỉnh hành vi của trẻ theo hướng tích cực hơn, thông qua việc dành những lời khen ngợi, tặng thưởng bằng những món quà nhỏ,... khi trẻ làm được việc tốt, giúp con có thêm động lực. Thiết lập thời gian biểu cho từng công việc hàng ngày từ lúc trẻ thức giấc đến lúc đi ngủ và yêu cầu con nghiêm túc thực hiện. Điều này giúp con cải thiện khả năng tập trung, tổ chức, sắp xếp công việc.

Ba mẹ nên khuyến khích con tham gia nhiều hoạt động ngoại khóa hay các môn nghệ thuật, thể thao mang tính đồng đội để có cơ hội tiếp xúc nhiều người, cải thiện tính kỷ luật, kiên nhẫn, kỹ năng ngôn ngữ tốt hơn (Ảnh: Internet)

2. Thể thao vận động: cha mẹ có thể dựa trên việc trẻ tăng động mà khuyến khích con tham gia các môn thể thao như: đá bóng, đá cầu, nhảy dây, cầu lông, bơi lội,... để vừa giúp trẻ rèn luyện tính phản xạ, kiên trì, mà còn hỗ trợ học cách tổ chức và ứng xử với bạn trong khi chơi,...

Không những thế, vận động bằng các hoạt động thể thao không chỉ giúp trẻ tăng cường sức khỏe, mà còn góp phần giải phóng bớt năng lượng dư thừa, giảm bớt biểu hiện hiếu động, nghịch ngợm.

3. Kết hợp dùng thuốc: tùy theo tình trạng của trẻ, bác sĩ sẽ điều trị theo mức độ thay đổi hành vi hoặc kết hợp dùng thuốc. Dùng thuốc giúp trẻ tăng cường và cân bằng mức độ các chất hóa học trong não được gọi là chất dẫn truyền thần kinh. Những loại thuốc này giúp cải thiện triệu chứng, đôi khi có hiệu quả trong một thời gian ngắn. Bên cạnh đó, gia đình cũng cần hỗ trợ trẻ khắc phục tình trạng này.

5. Sự chăm sóc của gia đình: mọi người nên thể hiện tình yêu thương, động viên trẻ khi làm đúng, phân tích việc làm chưa đúng và đưa ra hình phạt ngay khi trẻ mắc lỗi. Các thành viên cần cố gắng giữ một lịch trình đều đặn cho bữa ăn, giấc ngủ trưa và giờ đi ngủ... Trẻ nên sắp xếp và ghi chép các hoạt động và bài tập hàng ngày ở một nơi yên tĩnh.

6. Dinh dưỡng cân bằng: bữa ăn của trẻ cần chọn thực phẩm lành mạnh, tăng cường rau xanh và các thực phẩm chứa omega-3 (cá hồi, cá ngừ, cá thu, quả óc chó, hạt điều, dầu ô liu,... ). Trẻ cũng cần bổ sung kẽm, sắt, magie, canxi (thông qua sữa và các chế phẩm từ sữa, thịt đỏ, các loại hải sản, các loại đậu và hạt,... ) và hạn chế các thức ăn, đồ uống chứa nhiều đường hoặc dầu mỡ.

Trên đây là các dấu hiệu nhận biết và cách xử trí đối với trẻ rối loạn tăng động giảm chú ý. Bệnh có thể xảy ra do tính di truyền nhưng cũng dễ bị tác động bởi các yếu tố xung quanh, vì thế các mẹ khi mang thai nên thực hiện lối sống lành mạnh để giảm thiếu nguy cơ mắc bệnh cho con.

Quỳnh Giang

Theo Người đưa tin