Lạc nội mạc tử cung đang ngày càng trở thành căn bệnh được nhắc đến phổ biến ở nữ giới. Mặc dù là một căn bệnh lành tính, nhưng những cơn đau mỗi khi hành kinh do lạc nội mạc tử cung gây ra có thể rất dữ dội gây suy kiệt cả về sức khỏe lẫn tinh thần cho người bệnh cùng hệ quả lâu dài dẫn đến vô sinh

• Những loại thực phẩm ngăn ngừa UNG THƯ CỔ TỬ CUNG phụ nữ nên biết
• Mắc bệnh phụ khoa vì giấy vệ sinh
• Kỳ kinh nguyệt dễ chịu hơn với danh sách thực phẩm nên ăn và cần tránh sau

Trong khi đó, có đến 80% phụ nữ không biết gì về chứng bệnh này. Vì những dấu hiệu không rõ ràng, khó nhận biết nên lạc nội mạc tử cung bị coi như một căn bệnh "vô hình" và thường chỉ được phát hiện sau nhiều năm.

Lạc nội mạc tử cung là bệnh gì?

Lạc nội mạc tử cung là vấn đề có thể xảy ra khi bạn đang trong độ tuổi sinh sản. Nếu bạn bị lạc nội mạc tử cung, các mô trong lòng tử cung phát triển ra bên ngoài tử cung và lấn ra ống dẫn trứng. Những mô phát triển không đúng này vẫn hoạt động như các mô tử cung bình thường, điều này có nghĩa là chúng sẽ bị bong ra và chảy máu trong chu kì kinh nguyệt. Tuy nhiên, do chúng phát triển bên ngoài tử cung, máu không thể chảy ra ngoài cơ thể mà bị tích lại, gây ra chảy máu bên trong và nhiễm trùng, dẫn đến nhiều triệu chứng khác.

Lạc nội mạc tử cung thường liên quan đến toàn bộ ống dẫn trứng, buồng trứng, ruột hoặc các mô trong sàn chậu. Các mô lạc nội mạc bao quanh có thể bị kích thích và gây đau đớn, hình thành mô sẹo và các túi chứa chất dịch khiến bạn khó mang thai.

Điều gì gây ra lạc nội mạc tử cung?

Theo các nhà nghiên cứu, hiện chưa có nguyên nhân nào được chứng minh rõ ràng là gây ra căn bệnh này, tuy nhiên, giả thuyết về yếu tố di truyền đang được nhiều bằng chứng ủng hộ.

Tác nhân khác có thể do sự trào ngược của kinh nguyệt, đây là sự giải thích phổ biến cho lạc nội mạc tử cung. Thay vì di chuyển ra ngoài cơ thể, máu kinh có chứa các tế bào nội mạc tử cung chảy ngược lại thông qua các ống dẫn trứng vào trong khoang chậu, khiến các tế bào này dính vào thành khung chậu và các bề mặt của các cơ quan vùng chậu. Sự tăng trưởng tế bào phôi thai là một nguyên nhân khác. Tế bào phôi tạo ra các tế bào lót trong khoang bụng và vùng chậu. Khi một hoặc nhiều vùng nhỏ của màng bụng phát triển thành mô nội mạc tử cung, bạn có thể bị lạc nội mạc tử cung.

Nếu bạn từng thực hiện các phẫu thuật như cắt bỏ tử cung hoặc mổ lấy thai, những vết sẹo do phẫu thuật được hình thành có thể khiến các tế bào nội mạc tử cung dính vào đó, gây lạc nội mạc tử cung. Trong trường hợp các tế bào nội mạc tử cung được các mạch máu hoặc dịch mô mang đi đến các bộ phận khác của cơ thể, bạn cũng có thể bị lạc nội mạc tử cung.

Một số nguyên nhân khác có thể do hệ miễn dịch của bạn có vấn đề khiến cơ thể không thể nhận ra và phá hủy các mô nội mạc tử cung đang lớn lên bên ngoài tử cung, gây ra lạc nội mạc tử cung. Hơn nữa, bạn có thể bị bệnh khi các tế bào vùng bụng và chậu có thể bị biến đổi thành tế bào nội mạc tử cung, hay các tế bào nội mạc tử cung đã được hình thành sẵn bên ngoài tử cung khi bạn còn là thai nhi.

Những dấu hiệu và triệu chứng của bệnh lạc nội mạc tử cung là gì?

Một số dấu hiệu và triệu chứng thường gặp của bệnh bao gồm:

- Xuất hiện những cơn đau vùng chậu trong thời kì hành kinh và cơn đau càng ngày càng nặng theo thời gian;

- Đau thắt lưng và đau bụng;

- Đau trong hoặc sau khi quan hệ tình dục;

- Đau khi đại tiện, tiểu tiện trong kì kinh nguyệt;

- Thời gian hành kinh của bạn có thể kéo dài hơn hoặc bị chảy nhiều máu hơn;

- Có máu trong phân hoặc nước tiểu, chảy máu âm đạo sau khi quan hệ tình dục;

- Mệt mỏi, tiêu chảy, táo bón, đầy hơi hoặc buồn nôn, đặc biệt là trong thời kỳ kinh nguyệt;

- Đau dữ đội trong thời kì kinh nguyệt;

- Đau trước và trong kì kinh;

- Đau khi quan hệ tình dục;

- Mang thai ngoài tử cung hoặc vô sinh;

- Mệt mỏi;

- Gặp một số rối loạn đường tiêu hóa như tiêu chảy, táo bón, buồn nôn.

Bởi vì triệu chứng có thể mơ hồ và giống với một số bệnh lý khác, nên việc định bệnh cần có thời gian. Triệu chứng đường ruột có thể giống với Hội chứng đại tràng kích thích (IBS). Những rối loạn vùng chậu thì giống với các bệnh lý viêm nhiễm vùng chậu (PID). Một số người phát hiện triệu chứng trước khi thụ thai hoặc gặp rắc rối về việc sinh nở. Các nghiên cứu ở Mỹ cho thấy có những trường hợp phải mất cả 10 năm trời mới định bệnh chính xác là lạc nội mạc tử cung. Tuổi mắc bệnh trung bình là 27 tuổi.

Lạc nội mạc tử cung gây vô sinh thế nào?

- Ống dẫn trứng rất nhỏ và rất dễ bị tắc nghẽn. Bất cứ chướng ngại nào cản trở trứng đi dọc theo ống dẫn trứng đều có thể gây vô sinh

- Những vết dính xung quanh có thể ngăn chặn sự di chuyển của trứng dọc theo ống dẫn trứng. Đồng thời, ngăn cản tinh trùng tìm đến trứng.

- Những dây dính có thể làm xê dịch vị trí vòi trứng và buồng trứng trong vùng chậu.

- Phần nội mạc tử cung bị lạc có thể che phủ toàn bộ buồng trứng ngăn cản trứng rụng vào ống dẫn trứng.

- Khi nội mạc tử cung xuất hiện trong tử cung sẽ gây ra chảy máu. Tương tự, khi nó ở trên buồng trứng, kinh nguyệt sẽ xuất hiện. Nếu không có cách nào lấy ra, phần máu cũ có thể tạo thành những túi chứa máu trên buồng trứng và làm ảnh hưởng quá trình rụng trứng.

- Những chất tiết ra do viêm nhiễm ở vùng chậu đều có thể gây bất lợi cho tinh trùng cũng như cản trở trứng vào tử cung.

- Cũng có khi những chất này ảnh hưởng chính các tế bào nội mạc tử cung, dẫn đến một số vấn đề trong lúc thụ thai và quá trình phát triển sớm của phôi.

- Ở một số người, quá trình rụng trứng có thể bị gián đoạn. Nếu số trứng ít và rụng trứng bất thường, thì khả năng thụ thai sẽ giảm theo.

- Lạc nội mạc tử cung sẽ làm giảm chất lượng trứng cũng như khả năng thụ tinh và khả năng phát triển.

Chỉ khoảng 1/3 phụ nữ bị lạc nội mạc tử cung là gặp khó khăn trong quá trình thụ thai. Thật ra, chỉ khi nào các sẹo lớn và dính mới ảnh hưởng đến khả năng sinh sản.

Do đó, cũng có nhiều phụ nữ bị lạc nội mạc tử cung và vẫn có thai được bình thường. Một số người thì được định bệnh sau khi đã có con. Mặc dù vậy, lạc nội mạc tử cung vẫn là một trong những nguyên nhân hàng đầu khiến phụ nữ vô sinh.

Nguy cơ mắc phải lạc nội mạc tử cung

Những ai thường mắc phải lạc nội mạc tử cung?

Lạc nội mạc tử cung có thể ảnh hưởng đến phụ nữ ở bất kỳ độ tuổi nào, đặc biệt là độ tuổi 30–50. Bạn có thể kiểm soát bệnh bằng cách giảm thiểu các tác nhân nguy cơ. Ngoài ra, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để biết thêm thông tin chi tiết.

Những yếu tố nào làm tăng nguy cơ mắc lạc nội mạc tử cung?

Có nhiều yếu tố nguy cơ gây lạc nội mạc tử cung, chẳng hạn như:

- Chưa từng sinh con;

- Có người thân (mẹ, dì hoặc chị em gái) bị lạc nội mạc tử cung;

- Trào ngược kinh nguyệt do tắc nghẽn lại bởi một bệnh lý nào đó;

- Tiền sử viêm vùng chậu;

- Tử cung bất thường;

- Có kinh trước 12 tuổi;

- Hình dạng bất thường của tử cung, cổ tử cung hoặc âm đạo làm tắc nghẽn kinh nguyệt.

Những phương pháp dùng để điều trị lạc nội mạc tử cung

Thật không may là không có phương pháp điều trị bệnh lạc nội mạc tử cung. Tuy nhiên, bạn có thể kiểm soát những cơn đau và tình trạng vô sinh. Dựa trên mức độ của các triệu chứng và mong muốn có thai của bạn, bạn có thể lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp.

Nếu không thể chịu được các cơn đau, bạn chỉ cần thực hiện liệu pháp hormone giảm lượng estrogen trong cơ thể để làm mẫu mô co lại. Tuy nhiên, nếu đang có ý định mang thai, bạn có thể đồng thời điều trị vô sinh và phẫu thuật.

Nếu chỉ bị đau nhẹ, không có dự định mang thai hoặc gần tới giai đoạn mãn kinh, bạn có thể không cần điều trị. Thuốc là một lựa chọn điều trị khác trong trường hợp bạn bị đau hoặc chảy máu nhưng chưa có kế hoạch mang thai. Các thuốc này có thể bao gồm biện pháp tránh thai bằng hormone để ngăn chặn tiến triển của lạc nội mạc tử cung, hoặc thuốc kháng viêm để giúp bạn kiểm soát cơn đau. Khi những cơn đau của bạn càng ngày càng dữ dội hơn hoặc các thuốc kể trên và các thuốc kháng viêm không steroid không có tác dụng, bạn nên thử liệu pháp hormone mạnh hơn.

Thậm chí nếu liệu pháp hormone mạnh vẫn không có tác dụng hoặc các cơ quan khác bị ảnh hưởng, thì bước tiếp theo chính là phẫu thuật. Các khối nội mạc tử cung lớn và mô sẹo sẽ bị loại bỏ khi phẫu thuật. Các phẫu thuật này sẽ là một hoặc nhiều ca phẫu thuật nội soi.

Những biện pháp phòng ngừa bệnh lạc nội mạc tử cung

- Thường xuyên theo dõi chu kỳ kinh nguyệt của mình: Hãy để ý đến độ ổn định về thời gian, lượng máu kinh nguyệt cũng như các cơn đau trước và trong khi hành kinh. Nếu chu kỳ kinh nguyệt diễn ra bất thường, bạn cần đến gặp bác sĩ để được thăm khám.

- Vệ sinh vùng kín hàng ngày để giữ khu vực này luôn sạch sẽ, khô ráo. Bạn cũng nên chú ý không tác động mạnh vào sâu bên trong âm đạo để tránh các loại vi khuẩn xâm nhập sâu vào bên trong có thể gây viêm nhiễm.

- Luôn giữ lối sống lành mạnh, tập luyện thể thao thường xuyên, đặc biệt cần tránh tình trạng béo phì. Bạn cũng nên tránh xa rượu và các chất kích thích như caffeine. Những biện pháp này giúp duy trì sự cân bằng của estrogen - một hormone có tác dụng kích thích sự phát triển của các tế bào nội mạc tử cung.

Lạc nội mạc tử cung gần như là một bệnh bẩm sinh và không có cách nào phòng tránh. Tuy nhiên, khi được chẩn đoán lạc nội mạc tử cung, có nhiều phương pháp điều trị giảm đau và phục hồi khả năng sinh sản.

Bạn đừng quá lo lắng về bệnh vì không phải trường hợp lạc nội mạc tử cung nào cũng gây vô sinh. Đa phần những khó chịu mà lạc nội mạc tử cung mang lại là tình trạng đau đớn mỗi khi hành kinh. Về phương diện này thì có nhiều thuốc giảm đau hỗ trợ để giúp bạn có thể trải qua những ngày này dễ dàng hơn.

Phong Vũ

Theo tạp chí Sống Khỏe