Viêm xoang là một trong những căn bệnh mãn tính phổ biến nhất tại Việt Nam những năm gần đây. Theo thống kê, có tới 15-17% dân số cả nước mắc phải căn bệnh quái ác này và ngày càng có xu hướng tăng mạnh hơn!

• 6 biện pháp khắc phục viêm xoang tại nhà hiệu quả
• Mẹo trị nghẹt mũi chỉ trong 20 giây bằng cách đẩy lưỡi, giải pháp hiệu quả cho người viêm xoang
• Chữa bệnh viêm xoang hàm bằng phương pháp nào là hiệu quả nhất?
• 9x khỏi bệnh viêm xoang mãn tính chỉ bằng... hạt gấc
• Tại sao hít thở bằng mũi là cách thở cải thiện sức khỏe tốt nhất?

1. Viêm xoang là bệnh gì?

Viêm xoang là tình trạng phù nề gây tăng tiết nhầy ở niêm mạc các xoang do một vài tác nhân nào đó gây tắc nghẽn xoang - (Ảnh: Internet).

Xoang là khoảng trống trong xương giữa mắt, sau gò má và trán. Chúng tạo ra chất nhầy, giúp giữ ẩm bên trong mũi của bạn, có tác dụng bảo vệ khỏi bụi, chất gây dị ứng và chất ô nhiễm. Viêm xoang là tình trạng mô niêm mạc xoang bị viêm hoặc sưng tấy. Nếu bệnh diễn ra trong thời gian ngắn sau đó khỏi dưới 4 tuần gọi là viêm xoang cấp tính. Nếu bệnh không được điều trị đúng cách, dẫn đến dai dẳng kéo dài trên 3 tháng gọi là viêm xoang mạn tính, mặc dù đã được điều trị.

2. Nguyên nhân gây bệnh viêm xoang

Các tình trạng có thể gây ra tắc nghẽn xoang bao gồm:

- Cảm cúm

- Viêm mũi dị ứng, là tình trạng sưng niêm mạc mũi do các chất gây dị ứng

- Những khối u nhỏ trong niêm mạc mũi được gọi là polyp mũi

- Một vách ngăn lệch, là một sự thay đổi trong khoang mũi

- Do các rối loạn di truyền như xơ nang

Các loại viêm xoang

Phân loại theo diễn tiến bệnh:

- Viêm xoang cấp tính: thường bắt đầu với các triệu chứng giống như cảm lạnh như sổ mũi, nghẹt mũi và đau mặt. Các triệu chứng có thể bắt đầu đột ngột và kéo dài từ 2 đến 4 tuần.

- Viêm xoang bán cấp: thường kéo dài từ 4 đến 12 tuần.

- Viêm xoang mãn tính: các triệu chứng kéo dài 12 tuần hoặc lâu hơn.

- Viêm xoang tái phát nhiều lần trong năm. Phục hồi hoàn toàn giữa các lần bệnh.

Phân loại viêm xoang theo vị trí:

- Viêm xoang trán: người bệnh bị đau, cảm thấy có áp lực ở phần giữa trán, phía cao trên mũi và hai mắt

- Viêm xoang sàng: người bệnh cảm thấy đau, có áp lực ở sâu trong đầu, phía sau hai hốc mắt chỗ gần gáy

- Viêm xoang hàm: đau và có áp lực ở xương hàm, đau răng, đau đầu

- Viêm xoang bướm: đau và có áp lực lên hai mắt, vùng đỉnh đầu

3. Những đối tượng có nguy cơ cao mắc viêm xoang

Bị nhiễm trùng đường hô hấp trước đó, chẳng hạn như cảm lạnh làm tăng nguy cơ viêm xoang - (Ảnh: Internet).

Viêm xoang là tình trạng có thể ảnh hưởng đến tất cả mọi người. Khoảng 14 triệu người Việt bị viêm xoang ít nhất một lần mỗi năm. Tuy nhiên, chúng ta sẽ có nhiều nguy cơ mắc viêm xoang hơn nếu gặp các tình trạng sau đây:

- Bị nhiễm trùng đường hô hấp trước đó, chẳng hạn như cảm lạnh

- Polyp mũi, là những khối lành tính nhỏ phát triển trong đường mũi có thể dẫn đến tắc nghẽn và viêm

- Dị ứng theo mùa

- Nhạy cảm với các chất như bụi, phấn hoa và lông động vật

- Bị suy yếu hệ thống miễn dịch do thuốc hoặc tình trạng sức khỏe

- Bị lệch vách ngăn (là xương và sụn chia mũi thành hai lỗ mũi). Khi nó bị cong sang một bên, do chấn thương hoặc do tăng trưởng, nó có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh viêm xoang.

- Thiếu hụt hệ thống miễn dịch hoặc sử dụng thuốc ức chế hệ thống miễn dịch

- Tiếp xúc nhiều với khói thuốc lá hoặc khói bụi trong môi trường

Đối với trẻ em, những tình trạng có thể gây viêm xoang bao gồm:

- Dị ứng

- Lây bệnh từ những trẻ khác ở trường

- Sử dụng núm vú giả

- Uống sữa khi nằm ngửa

4. Các triệu chứng viêm xoang

Các dấu hiệu chính của viêm xoang cấp tính bao gồm:

- Đau hoặc bị áp lực ở vùng mặt

- Sổ mũi

- Mất khứu giác

- Ho hoặc khó thở

- Sốt

- Hôi miệng

- Mệt mỏi

- Đau răng

Nếu bạn có hai triệu chứng trở lên, hoặc chảy nước mũi đặc, xanh hoặc vàng, thì rất có thể bạn bị viêm xoang cấp tính.

Các triệu chứng viêm xoang mãn tính

Bạn có thể có những triệu chứng này trong 12 tuần hoặc hơn:

- Cảm giác nghẹt thở hoặc mặt sưng phù

- Tắc mũi hoặc nghẹt mũi

- Có mủ trong khoang mũi

- Sốt

- Chảy nước mũi, dịch tiết ở nước mũi đổi thành màu vàng xanh

- Bạn cũng có thể bị đau đầu, hôi miệng và đau răng và rất mệt mỏi.

5. Các biến chứng của viêm xoang

Khi mắc viêm xoang bạn có thể bị các biến chứng nguy hiểm sau:

- Các vấn đề về thị lực: Nếu nhiễm trùng xoang lan đến hốc mắt, nó có thể làm giảm thị lực hoặc mù lòa vĩnh viễn.

Viêm xoang có thể gây ra viêm tai giữa - (Ảnh: Internet).

- Viêm tai giữa: Khoang mũi thông với tai nên khi bị viêm mũi, dịch mủ có khả năng lan tới tai. Thường thì bệnh nhân viêm xoang sẽ gặp biến chứng viêm tai giữa, nhất là ở trẻ em (ống vòi tai của trẻ em còn ngắn, nằm ngang nên dịch mủ dễ chảy vào). Viêm tai giữa nếu không được điều trị kịp thời dễ gây điếc vì dịch mủ tạo áp lực làm thủng màng nhĩ.

- Nhiễm trùng não: Viêm xoang nếu không được điều trị sẽ viêm nhiễm lan tỏa đến não hoặc các mô xung quanh não. Nếu nhiễm trùng lây lan đến các mô của não, người bệnh có nguy cơ bị co giật, tổn thương não hoặc thậm chí tử vong.

- Viêm tủy xương là biến chứng ở xương do viêm xoang thường gặp. Cả viêm xoang cấp tính tái phát và nhiễm trùng xoang mạn tính ở trên đầu đều có thể lan đến vùng xương xung quanh xoang. Các vi khuẩn theo đường mạch máu, khiến nhiễm trùng lan đến não hoặc các bộ phận khác của cơ thể, bao gồm cả xương. Xương bị nhiễm trùng rất khó chữa và tiêm tĩnh mạch trong thời gian dài là cách điều trị thông thường.

6. Các biện pháp khắc phục viêm xoang tại nhà

Trong khoảng 70% trường hợp, viêm xoang cấp tính tự khỏi mà không cần dùng thuốc theo đơn. Các biện pháp điều trị tại nhà và thuốc không kê đơn khác nhau có thể làm giảm các triệu chứng.

Thường xuyên rửa mũi bằng nước muối sinh lý để làm giảm triệu chứng của viêm xoang - (Ảnh: Internet).

- Rửa mũi: Rửa và làm thông mũi bằng nước muối hoặc dung dịch nước muối sinh lý có thể giảm bớt triệu chứng của viêm xoang.

- Nghỉ ngơi: Ngủ hoặc nghỉ ngơi với đầu và vai được nâng cao trên gối cũng có thể làm giảm bớt khó chịu do viêm xoang gây ra.

- Chườm ấm: Chườm nhẹ nhàng lên những vùng da bị ảnh hưởng để giảm sưng tấy và khó chịu.

- Giảm đau: Acetaminophen hoặc ibuprofen có thể giảm đau và sốt.

- Xông hơi nước: Đặt một chiếc khăn ẩm và nóng lên mặt hoặc xông hơi nước từ một bát nước nóng. Có thể thêm một vài giọt tinh dầu bạc hà hoặc dầu khuynh diệp vào nước nóng hoặc trên khăn có thể hữu ích. Không được nuốt tinh dầu hoặc thoa trực tiếp lên da.

- Thuốc viên và thuốc xịt thông mũi: Những loại thuốc này có thể làm giảm sưng tấy và cho phép các xoang thoát ra ngoài. Chỉ sử dụng trong tối đa 3 ngày, nếu không các triệu chứng có thể xấu đi sau khi ngừng sử dụng sản phẩm.

7. Bị viêm xoang nên ăn gì và không nên ăn gì?

Thực phẩm nên ăn

- Gừng, nghệ: Gừng và nghệ chứa nhiều chất chống oxy hóa, là một phương thuốc kháng histamine tự nhiên và có tính chống viêm. Nhờ đó, chúng giúp mau lành vết thương, giảm sưng đau, giảm sung huyết, rất tốt cho người viêm xoang

- Tỏi: Tỏi sống có chất giúp giảm đau tạm thời. Không chỉ cải thiện triệu chứng viêm xoang, nó còn giúp phòng ngừa và chữa trị hiệu quả các bệnh về đường hô hấp dẫn đến viêm xoang (như cảm lạnh, cảm cúm, viêm mũi dị ứng) nhờ vào đặc tính kháng khuẩn, kháng virus, kháng nấm, chống oxy hóa.

- Củ cải: Củ cải giúp chống tắc nghẽn trong các xoang, chống nghẹt mũi và giảm những cơn đau đầu do viêm xoang.

- Thực phẩm giàu omega-3: Các loại cá béo như cá hồi giàu omega–3 có công dụng chống sưng viêm. Ngoài cá hồi còn có bắp cải, mè, một số loại hạt như hạt hướng dương… là các thực phẩm giàu omega-3 có nguồn gốc thực vật.

- Dứa: Dứa rất giàu chất chống oxy hóa giúp bảo vệ niêm mạc khỏi bị tổn hại. Các enzyme trong dứa cũng làm sạch xoang và giảm viêm.

Các loại thực phẩm nên tránh

- Sữa và các sản phẩm từ sữa: Sữa và các chế phẩm từ sữa có thể làm lượng dịch nhầy trong mũi sẽ tăng lên đáng kể, làm nghẽn các xoang.

- Các thực phẩm gây dị ứng: Có những người bị dị ứng với một hay nhiều loại thực phẩm nhất định. Để chống viêm xoang, tốt nhất bạn nên tránh xa các thực phẩm gây dị ứng nói riêng cũng như những nhân tố gây dị ứng nói chung. Khi bị dị ứng thì niêm mạc sưng viêm, và tình trạng viêm thì không hề tốt đối với người bệnh viêm xoang.

- Các chất kích thích, đồ uống có cồn: Các chất kích thích này ức chế thần kinh, không tốt cho người bệnh. Chúng khiến tình trạng sưng viêm trầm trọng hơn. Đồ uống có cồn dễ gây mất nước, khiến dịch mủ trong các xoang đặc lại và làm bít tắc xoang mũi. Dịch mủ đặc tích tụ trong các xoang, không thoát ra được khiến tình trạng bệnh viêm xoang càng tồi tệ hơn. Các loại đồ uống này còn dễ gây trào ngược dạ dày. Axit ở dạ dày khi trào ngược lên không tốt cho niêm mạc đường tai – mũi – họng.

- Thực phẩm cay nóng: Thực phẩm này dễ gây trào ngược dạ dày. Axit dạ dày trào ngược lên cổ họng làm cho tình trạng viêm nhiễm nặng nề hơn, dịch mủ ứ đọng nhiều hơn trong các hốc xoang.

- Thực phẩm chiên xào và thực phẩm chế biến: Loại thực phẩm này làm tăng tiết dịch nhầy và gây viêm nặng nề hơn.

Đường tinh luyện: Đường có trong các loại đồ ngọt. Nếu dùng đường với lượng nhỏ thì có thể xem là vô hại, nhưng khi ăn nhiều sẽ tăng cường viêm.

Nước đá, các loại đồ ăn thức uống lạnh: Sự thay đổi nhiệt độ đột ngột do ăn hoặc uống đồ lạnh dễ làm các bệnh về đường hô hấp, bao gồm cả viêm xoang, trở nặng hơn.

8. Phòng ngừa

Thực hiện các bước sau để giảm nguy cơ bị viêm xoang mãn tính:

- Tránh nhiễm trùng đường hô hấp trên:Tránh tiếp xúc với những người bị cảm lạnh hoặc những người bị bệnh nhiễm trùng khác. Thường xuyên rửa tay bằng xà phòng và nước, đặc biệt là trước bữa ăn.

- Kiểm soát dị ứng: Tránh tiếp xúc với những thứ bạn dị ứng bất cứ khi nào có thể.

- Tránh khói thuốc lá và không khí ô nhiễm. Khói thuốc lá và các chất gây ô nhiễm không khí có thể gây kích ứng và làm viêm phổi và đường mũi của bạn.

- Sử dụng máy tạo độ ẩm. Nếu không khí trong nhà khô, việc bổ sung độ ẩm cho không khí có thể giúp ngăn ngừa viêm xoang. Đảm bảo giữ cho máy tạo ẩm sạch sẽ và không bị nấm mốc bằng cách vệ sinh thường xuyên và kỹ lưỡng.

Viêm xoang là một vấn đề phổ biến ảnh hưởng đến nhiều người và có nhiều nguyên nhân khác nhau. Trong hầu hết các trường hợp, bệnh nhẹ và có thể điều trị bằng các biện pháp khắc phục tại nhà. Tuy nhiên, nếu viêm xoang gây ra các triệu chứng nghiêm trọng hoặc kéo dài trong vài tuần, nên đi khám bác sĩ để đưa ra cách điều trị sớm, tránh biến chứng nguy hiểm.